Ο
θυμός είναι ένα συναίσθημα και ανήκει στην ομάδα των συναισθημάτων. Όμως,
φαίνεται να έχει αναλάβει το ρόλο του μαύρου πρόβατου, είναι παρεξηγημένο και
απομονωμένο. Ο θυμός παραπέμπει σε σκηνές έντασης, επιθετικότητας, βίας, σε δυσάρεστες
και ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Η αδιαφορία και η απώθηση του συναισθήματος δεν
βοηθάει την έκφραση και επεξεργασία του. Αντιθέτως, όταν ο θυμός "κουκουλώνεται",
τότε η ένταση συσσωρεύεται και εκρήγνυται σαν ηφαίστειο. Επομένως θα πρέπει να
το αποδεχτούμε, να αναγνωρίσουμε την αξία και τη σημασία του και να το
εντάξουμε στον κόσμο των συναισθημάτων. Δεν είναι, όμως, ένα ευχάριστο συναίσθημα γιατί κρύβει ένα
φάσμα συναισθηματικής έντασης, είναι απρόβλεπτο και ενδεχομένως να προκαλέσει
ενόχληση και αναστάτωση.
Οι
ενήλικες αποτελούν πρότυπα για τα παιδιά, είναι τα μοντέλα μίμησης και
εκμάθησης διαχείρισης θυμού. Εάν χειριζόμαστε σωστά το θυμό, τον εκφράζουμε με
πολιτισμένο και σεβαστό τρόπο, δίνουμε την δυνατότητα στα παιδιά να έχουν μια
θετική εμπειρία με το θυμό και να συνειδητοποιήσουν ότι είναι ένα συναίσθημα
που μπορούν να ελέγξουν με υγιή και παραγωγικό τρόπο. Ο θυμός έχει υιοθετήσει
το προσωπείο ενός τέρατος αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα συναίσθημα που
βιώνει ο άνθρωπος, δεν θα πρέπει να το φοβόμαστε, αλλά να το αντιμετωπίζουμε
ισάξια και ισότιμα με τα υπόλοιπα συναισθήματα.
Σκέψεις:
- Ο θυμός είναι φυσιολογικό, υγιές, ανθρώπινο συναίσθημα.
- Τα μικρά παιδιά χρειάζονται βοήθεια, καθοδήγηση, εκπαίδευση να μάθουν στις πρώτες εμπειρίες θυμού να τον διαχειρίζονται επιτυχώς.
- Ο τρόπος που ερμηνεύουμε καταστάσεις, αιτίες και συνέπειες, επηρεάζει τη διαχείριση θυμού.
- Συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συναισθήματα, δεν είναι ξεκάθαρος και για αυτό έχει δύναμη.
- Τα θεμέλια της συναισθηματικής ρύθμισης χτίζονται κυρίως στη νηπιακή και στη νεαρή ηλικία.
- Εντάξτε στη ζωή του παιδιού το παιχνίδι και άλλες πολύτιμες ευκαιρίες μάθησης, έκφρασης, κοινωνικής και προσωπικής εξέλιξης.
Τρόποι
διαχείρισης:
- Οργανωμένο συναισθηματικό περιβάλλον, προβλέψιμο και σταθερό με ξεκάθαρους κανόνες και όρια. ΄Ετσι τα παιδιά γνωρίζουν, νιώθουν ασφαλή και έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
- Ένα περιβάλλον ενσυναίσθησης, άνευ όρων αποδοχής και αυθεντικότητας, που να επιτρέπει στο παιδί να εκφραστεί, δεν το κατηγορεί και δεν το μαλώνει για αυτό που αισθάνεται. Ένα περιβάλλον που συζητάει, ακούει ενεργητικά, παρατηρεί, στηρίζει και επικοινωνεί. Το παιδί αισθάνεται ελεύθερο να μοιραστεί το συναίσθημα του, υπάρχει εμπιστοσύνη, κατανόηση και αγάπη.
- Έπαινος θετική ενίσχυση και επιβράβευση, είναι αποτελεσματικοί τρόποι όταν εφαρμόζονται με σύνεση, είναι ρεαλιστικοί, συγκεκριμένοι και σχετίζονται με την πράξη.
- Μην παρασυρόμαστε από τον θυμό του παιδιού και θυμώνουμε και εμείς. Το παιδί εκείνη την ώρα έχει ανάγκη κάποιον που θα το βοηθήσει να ηρεμήσει. Όταν είναι θυμωμένο, δεν μπορεί να σκεφτεί, να ακούσει, το κατακλύζει το συναίσθημα του. Δώστε του λίγο χρόνο και χώρο. Πολλές φορές η σιωπή είναι η καλύτερη λύση. Όταν καταλαγιάσει η κατάσταση, συζητήστε το.
- Τεχνικές χαλάρωσης. Να μετράει μέχρι το 10 πριν αντιδράσει. Να πει στον εαυτό του "ηρέμησε, δεν μπορείς να σκεφτείς και να πράξεις ορθά τώρα". Αυτές οι νοερές σκέψεις αποκτούνται μετά από εξάσκηση, συζήτηση και όταν το παιδί είναι ήρεμο και πρόθυμο να συμμετάσχει. Επίσης, η αυτοσυγκράτηση των γονιών παίζει σημαντικό ρόλο.
- Χρήση χιούμορ. Να κρίνουμε την κατάσταση και να δώσουμε την ανάλογη προσοχή και αξία χωρίς υπερβολές. Είναι χρήσιμο να διατηρούμε μια αντικειμενική και ψύχραιμη ματιά απέναντι σε καταστάσεις θυμού και έκρηξης.
- Χρησιμοποιήστε κάποιο αντικείμενο που του αρέσει, ένα αρκουδάκι, ένα μαξιλάρι, ένα μαλακό μπαλάκι. Επίσης, πολλά παιδιά εκφράζονται μέσα από την γραφή, προτείνετε να ζωγραφίσει αυτό που νιώθει, να του δώσει μορφή ή να το περιγάψει με λέξεις σε ένα χαρτί. Το σκάσιμο μπαλονιού μπορεί να βοηθήσει επίσης.
- Λήψη μέτρων για να προλαμβάνουμε έντονες εκρήξεις θυμού, θέτοντας ξεκάθαρα όρια και εξηγώντας στα παιδιά τις συνέπειες των πράξεών τους. Η υπενθύμιση κανόνων, η συμμετοχή του παιδιού σε συζητήσεις που αφορούν τη λειτουργία της οικογένειας και η έκφραση της γνώμης τους, μειώνουν τις έντονες και ανεξήγητες εκρήξεις θυμού. Το παιδί νιώθει μέλος της οικογένειας όταν γνωρίζει τη δομή της.
